Po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 r. w niewoli sowieckiej znalazło się około 250 tys. polskich jeńców, w tym ponad 10 tys. oficerów. Pierwsze transporty jeńców przetrzymywanych w obozach jenieckich na terytorium Związku Radzieckiego do Katynia wyruszyły już 3 kwietnia 1940 roku.
Polacy do miejsc kaźni byli wywożeni grupami. Trwało to następne sześć tygodni. Zgładzenie polskich jeńców przeprowadzono w tzw. "trybie specjalnym". Bez sądów, bez wyroków, na podstawie list śmierci. Funkcjonariusze NKWD mordowali strzałem w tył głowy. Zbrodni dokonano w Katyniu, Charkowie oraz Miednoje.
Decyzja o wymordowaniu ponad 20 tysięcy polskich oficerów, żołnierzy, funkcjonariuszy, urzędników, duchownych i naukowców zapadła na początku marca 1940 roku na wysokim szczeblu władz sowieckich. Po trwających miesiąc przygotowaniach, 3 kwietnia 1940 r. rozpoczęto likwidację obozu w Kozielsku, a dwa dni później obozów w Starobielsku i Ostaszkowie. Przez następnych sześć tygodni Polacy wywożeni byli z obozów grupami do miejsc kaźni. W lesie katyńskim rozpoczęto masowe egzekucje.
Z Kozielska do Katynia przewieziono i zamordowano strzałami w tył głowy 4 404 osób. Ze Starobielska wywieziono i zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie 3 896 osób, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach. 6 287 osób z Ostaszkowa rozstrzelano w gmachu NKWD w Kalininie, pochowano w miejscowości Miednoje. Łącznie zamordowano 14 587 osób. Na mocy decyzji z marca 1940 r. wymordowano również około 7 300 Polaków przebywających w różnych więzieniach na terenach włączonych do Związku Sowieckiego.
Przez wiele lat prawda o Zbrodni Katyńskiej była fałszowana przez władze PRL. Wiadomości o tym, co wydarzyło się w 1940 r., były raczej przekazywane w relacjach rodzinnych, w nieformalnych grupach czy wydawnictwach, zarówno emigracyjnych, jak i podziemnych. Prawda ujrzała światło dzienne dopiero po roku 1989.
Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej obchodzony będzie 13 kwietnia. Z tej okazji już w piątek na stronach oraz kanałach mediów społecznościowych IPN odbędzie się promocja płyty (w j. polskim i j. angielskim) "Sprawa Katynia" z wykładem prof. Stanisława Swianiewicza - wybitnego sowietologa i świadka sowieckiej zbrodni z kwietnia 1940 r.
|