Andrzejki, jędrzejówki, andrzejówki
Andrzejki obchodzimy w wigilię ( czyli w przeddzień) dnia świętego Andrzeja czyli 29 listopada.
Andrzejki obchodzone są w całej Europie.
Andrzejki to wieczór poświęcony wróżbom,które dotyczą małżeństwa, miłości.
Tego wieczoru spotykają się młode kobiety, dziewczyny i wróżą sobie ,która pierwsza i za kogo wyjdzie za mąż.
Jedną z najbardziej popularnych wróżb andrzejkowych jest lanie wosku
Pierwsze udokumentowane wzmianki o wróżbach andrzejkowych pochodzą z roku 1557 - Marcin Bielski umieścił je w swojej sztuce teatralnej “Komedyja Justyna i Konstancyjej”
Przypuszcza się, że adrzejkowe wróżby brały swój początek ze starożytnej Grecji. Według teorii kult św. Andrzeja i tradycja wróżb miłosnych wywodzi się ze starogermańskich wierzeń związanych z bogiem miłości, płodności i bogactw - Freyrze
Chłopcy, mężczyźni też mają dzień poświęcony takim wróżbom - Katarzynki - wypada on w przeddzień dnia świętej Katarzyny czyli 24 listopada.
Andrzejki - Dzień Świętego Andrzeja Apostoła, najhuczniej świętowany w Szkocji, w kraju, którego Św. Andrzej jest patronem. W Polsce w wigilie tego dnia , lub w tym dniu w zależności od regionu, wróży się przyszłość, szczególnie matrymonialną.
Święty Andrzej Apostoł był bratem Św. Piotra, uczniem Jana Chrzciciela, prowadził działalność misjonarską nad Morzem Czarnym. Zginął ukrzyżowany na Peleponezie w mieście Patras 30 listopada 30 roku na krzyżu w kształcie litery X (stąd nazwa Krzyż Świętego Andrzeja). Jest patronem Szkocji i Rosji.
Zwyczaje i Wróżby Andrzejkowe
Do najbardziej znanych wróżb andrzejkowych należy oczywiście lanie roztopionego wosku na wodę. Wosk można lać bezpośrednio lub przez dziurkę np. w kluczu. Na podstawie kształtu woskowej figurki lub kształtu cienia rzucanego przez nią przewidujemy przyszłośc lejącego.
Większość wróżb Andrzejkowych ma na celu przepowiedzenie, która z panien pierwsza wyjdzie za mąż i tak na przykład :
• Każda z panien bierze kość i układa w pokoju w dowolnie wybranym miejscu, następnie do pokoju wpuszcza się psa, której kość wybierze ta może szykować się już do ślubu. Co przebieglejsze panny smarowały kość masłem aby dodatkowo zachęcić czworonoga.
• Innym sposobem wywróżenia szybkiego zamążpójścia jest zabawa z butami. Panny ustawiają buty z lewej nogi jeden za drugim w pokoju po czym ostatni przestawiają na początek tak długo aż pierwszy but nie dotknie progu. Panna, której but pierwszy dotknie progu, pierwsza wyjdzie za mąż.
Aby wróżby się sprawdziły w niektórych rejonach Polski panny przez całą noc pościły po czym wieczorem zjadały słonego śledzia i bez popijania kładły się spać z męskimi spodniami pod poduszką. W tę noc miał im się przyśnić przyszły mąż.
• Inne wróżby Andrzejkowe, to na przykład wróżenie z obierki: należy obrać jabłko tak żeby powstała jedna obierka poczym rzucić ją za siebie, kształt obierki ma oznaczać pierwszą literę imienia przyszłego męża.
• Można też położyć pod trzy filiżanki monetę, obrączkę, listek czwartą zostawiając pustą. Po przemieszaniu filiżanek wybieramy jedną z nich i jeśli trafiliśmy na monetę wróży to bogactwo, obrączka przepowiada zamążpójście, listek-miłość zaś pusta filiżanka oznacza, że w nowym roku nie wydarzy się nic nowego.
• A jak poznać imię przyszłego małźonka/żony?. Wkładamy pod poduszkę karteczki z wypisanymi imionami rano po przebudzeniu się wyciągamy jedną z kartek i odczytujemy z niej imię lubego.
• Inny sposób na poznanie imienia ukochanego jest wycięcie z papieru serca napisanie na nim imion, po czym przebicie go igłą od tyłu. Imię na jakie trafi igła to, oczywiście, imię przyszłego narzeczonego.
Ale Andrzejki to nie tylko wróżby, w niektórych rejonach kraju np. na rzeszowszczyźnie wierzono, że w tą noc schodzą na ziemię dusze potępieńców. W celu ich odstraszenia rozpalano niewielkie
Wróżby Andrzejkowe
Wróżby z kartkami
Potrzebne : długopis, kartka, poduszka
Wieczorem piszemy na karteczkach imiona chłopców. Wkładamy je pod poduszkę. Rano losujemy – takie imię będzie nosił przyszły mąż.
Wróżby z wodą i orzechami
Potrzebne: łupiny orzecha włoskiego, małe świeczki, miska z wodą
2 świeczki zapalamy i wstawiamy do połówek łupinek od orzechów włoskich i puszczamy je na wodę myśląc o sobie i swoim ukochanym. Jeśli łupiny podpłyną do siebie – oznacza to dozgonną miłość, jeśli się oddalą – nic dobrego z tego związku nie wyniknie.
Wróżby andrzejkowe z butami
Potrzebne : buty zdjęte z nogi
Stajemy na środku pokoju i rzucamy lewy but zdjęty z nogi za siebie. Jeśli upadnie noskiem w stronę drzwi – oznacza to szybki ślub.
Przysłowia Andrzejkowe
• Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
• Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.
• Na świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja.
• Jeżeli na świętego Andrzeja wiatr i mgła, to od Bożego Narodzenia będzie sroga zima.
• Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.
• Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście
• Noc Andrzeja Świętego, przywiedzie narzeczonego.
• Gdy miękko na Jędrzeja, to nie dobra nadzieja.
• W dzień świętego Andrzeja ,Pannom z wróżby nadzieja
